Çocuk Gibi Düşünerek Tasarlanan Anaokulunun Hikayesi

Peki, çocukların çocuk olabilmelerine izin veren bir alan nasıl tasarlanır? Mimar Takaharu Tezuka’nın bu soruya yanıtı şöyle: “Çocuk Gibi Düşünerek.”

50 yıllık bir ağacın çevresinde inşa edilen anaokulu, çocuklara sınırsız eğlence vaat ediyor.

Fuji Anaokulu’na hoşgeldiniz. Tokyo’daki Fuji Anaokulu yalnızca çocuklar için tasarlanmış dünyanın en büyülü yerlerinden biri. Tezuka Mimarlık tarafından oval bir şekilde tasarlanan okul, sonu olmayan bir oyun bahçesi gibi görünüyor. Sınıflarda ise ağaçlar var.

Peki, çocukların çocuk olabilmelerine izin veren bir alan nasıl tasarlanır? Mimar Takaharu Tezuka’nın bu soruya yanıtı şöyle: çocuk gibi düşünerek. Eşimle biri 9 diğeri 12 yaşlarında olan kendi çocuklarımızın alışkanlıklarını, taleplerini, sınırlarını izleyerek böyle bir mimari bina tasarladık.

Yaklaşık 50 yaşında olan ağacın hikayesi de ilginç: Bir kasırga sonrasında cansızlaşan ağaç, herkes artık tamamen öldüğünü düşündükten sonra yeniden yeşermiş. 2007’de Fuji Anaokulu oraya inşa edilmeden önce de, o ağacın çevresinde hep çocuklar oynarmış.

Oyun alanı, çocukların sınırsız bir şekilde koşabilmelerine olanak tanıyor.

Anaokulları genelde bir arabanın dikiz aynasından farksızlar. Ne kadar yakından bakarsanız bakın, önünüzü göremiyorsunuz. Fuji Anaokulu ise daire şeklinde tasarımıyla sonu olmayan bir oyun alanı sağlıyor.

Çocuklar, sınıflarına kayarak inebiliyorlar.

Tasarımcılar, çatıdan inen merdivenin altı kısmına bir miktar toprak koydular, merdiveni kısa tutabilmek amacıyla. Ancak 600 çocuk buradan inmeyi alışkanlık edinince kütle yavaş yavaş azalmaya başladı ve okul, inşaat şirketinden sürekli toprak istemek zorunda kaldı. Çocukların kaymak için kullandıkları kısmı resimde görebiliyorsunuz, değil mi? Çocuklar buna bayılıyorlar; ancak mimarlar başta kaydırak konusunda hoşnut değillerdi. (Çocuklar, araç gereç olmadığında kendi kendilerine düşünmek ve üretken olmak zorunda kalırlar). Ancak nihayetinde kaydırağın kalmasına karar verildi, “yangın çıkışı olarak kullanılmak üzere”.

Güvenlik tatbikatları oldukça sevimli.

Dünyanın en şiddetli depremlerinin %10’u Japonya’da gerçekleşiyor; dolayısıyla bu deprem tatbikatlarının yapılması gerekiyor. Tehlike anlarında başlarını koruyabilmek amacıyla masaların altlarından bu pamuk şapkaları alıyorlar.

İnsanlık dışına çıkmak teşvik ediliyor.

Japon yasaları, dikey trabzan parmaklıklarında 100 milimetrelik aralık zorunluluğu koyar; çocukların başlarını geçirememeleri için. Ancak bacaklarını geçirebilirler tabi ki çocuklar bacaklarını sallandırmaya bayılırlar. Şempanzeler de aynı şeyi yaparlar; bir tür içgüdü.

Her şey oyuncak olarak kullanılabiliyor.

Okul, üzerinde ağaçlar bulunan bir araziye inşa edildi. Hiç kolay değildi. Oldukça genişlemiş olan kökleri kesemeyeceklerinden bu güvenlik ağlarını kullandılar, çocuklar ağaçların etrafındaki deliklere düşmesinler diye. Çocuklar zaten ağlarla oynamaya bayılırlar; dolayısıyla bu yöntem, çocuklar için başka bir eğlence haline dönüştü.

Tavan penceresi eğlencesi…

Çocuklar çatıdaki tavan penceresinden bakmaya bayılıyorlar; ‘Arkadaşım nerede?’ ‘Aşağıda neler oluyor?’ Ve aşağıya baktığınızda, her zaman yukarıya size doğru bakan çocuklar oluyor. Burada, dikkat dağıtıcı etkenlere gerekli gözüyle bakılıyor. Sınıfları ayıran duvarlar yok; gürültü bir sınıftan diğerine özgürce yayılıyor. Bu gürültü önemli; çünkü çocuklar sessiz bir kutuya kapatıldıklarında oldukça gerginleşebiliyorlar.

Sandalyeler, tren olabiliyor.

Öğretmenler ve öğrenciler, her ay mobilyaların yerlerini değiştiriyorlar. Resimdeki çocukların da yeni bir düzenleme yapmaları gerekiyor; ancak onlar, sandalyelerle tren yapmayı tercih ediyorlar! Okulda kiri adındaki çok hafif bir ağaçtan yapılan bu kutulardan yaklaşık 600 adet var; köşeleri hiçbir şekilde can yakmıyor.

Su soğutucusunun başında sohbet edebilme imkânı.

Japoncada bir deyim var; “ido bata kaigi” yani “çeşme başında muhabbet.” Eskiden su almaya giden kadınlar, çeşmenin yanında buluşur ve bilgi alışverişi yaparlarmış. Çocukların yalnızca bilgisayarlar aracılığıyla konuşmak yerine bu şekilde sohbet etmelerini isteyen tasarımcılar, her sınıfa bir çeşme koyarak çocukların birbirleriyle iletişime geçmelerini sağlamak istediler.

Çocuklar, sınıflarına tırmanarak çıkabiliyorlar.

2011 yılında, okula iki sınıf ve çeşitli oyun alanları içeren bir ek bina yapıldı. Ortasında bulunan ağacın, binanın kendisinden daha önemli olması gerektiğini düşünen tasarımcılar, binayı mümkün olduğunca hafif yaptılar. Bu okulda, çocuklar ağaçlara tırmanmaya teşvik ediliyorlar. Eğer bir çocuk yeterince güçlüyse, bir üst kata merdiveni kullanmadan ulaşabiliyor.

Diğer okullar böylesi uygulamalara izin vermiyorlar; ancak buradaki yönetim, çocukların kendi sınırlarını bildiklerine, durmaları gerektiğinde duracaklarına inanıyor.

Kaynak: http://www.hthayat.com/anne-ve-cocuk/egitim/haber/1032644-japonyadaki-muhtesem-anaokulu